elena_2004

Вёска, куды вярнуўся Андрусь Горват, называецца Прудок. Гэта ў глушы Палесся, каля мяжы з Украінай, 300 км на поўдзень ад Мінска. У Прудку жыве каля 150 чалавек. Найбліжэйшы ад яе горад — Хойнiкi. Калi ведаеце знакамiтыя вёскi Юравiчы, Аўцюкi цi Каранёўку («Людзi на балоце» Мележа) — гэта побач.

Колісь ліштвы вокнаў аздаблялі сімваламі сонца, каб у хату не трапіла штосьці цёмнае і злое. Гэта ніякая не навіна, нават самы лянівы этнограф пра гэта ведае. Але чытаць пра тое ў кнігах не тое самае, што ламаць сабе галаву: а вось мой дзед, калі выразаў сонейкі, хацеў абараніць хату ад цёмнага і злога ці проста аздобіў вокны традыцыйнымі сімваламі без усведамлення іх значэння

http://nn.by/?c=ar&i=151216

ссылка на дневник https://be-by.facebook.com/people/Андрусь-Горват/100001090961407

Бераг Чырвонага возера — у этнаграфічным сэнсе адметны рэгіён. Гэта самая поўнач Усходняга Палесся, мяжа з Цэнтральнай Беларуссю, дзе на Каляды ў абрадзе шчадравання захаваліся берасцяныя маскі. У вёсцы Дзякавічы Жыткавіцкага раёна — плоская маска Казы, вырабленая белым бокам бяросты, а ў вёсках Рог і Восава, што на супрацьлеглым беразе, у Салігорскім раёне, — карычневая маска Дзеда, вырабленая па тыпу туяска, толькі без дна, замест яго зверху прымацаваныя дзве палоскі ў выглядзе крыжа. Шчадравальнічкаў, якія здзяйсняюць абрад у ноч з 13 на 14 студзеня, на Шчадрэц, усе чакаюць. Асноўны персанаж у абрадзе — гэта Каза, сімвал плоднасці нівы. Абрад “Шчадрэц” у вёсках Рог і Восава з 2009 года мае статус нематэрыяльнай культурнай каштоўнасці, узяты пад ахову дзяржавы.


( ... )